با مالیات نمی توان پدیده وحشتناک بی عدالتی و شکاف طبقاتی را رفع و رجوع کرد/ روش تعیین مالیات برای خانه های لوکس اصلا منطقی نیست/ارزش خانه های میلیاردی صرفا بخاطر تورم ایجاد شده است

گروه مسکن پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، بحث تامین کسری بودجه دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ خود را به اشکال دیگری نشان داده است. از انقباضی کردن بودجه با فشار بر حقوق ودستمزدهای کارگران و کارمندان که اقشار زیر خط فقر جامعه به شمار می روند تا مالیات بر خانه های لوکس با قیمت بالای ۱۰ میلیارد تومان. در حالی که نرخ تورم روز به روز افزایش می یابد و تورم است که باعث لوکس شدن کالاهایی شده که تا پیش از این  با قیمت های پایین برای مصارف خود تهیه می کردند. کارشناس بازار و اقتصاد مسکن در این گفت و گو اشاره ای دارد به موضوع اخذ مالیات بر خانه ها و باغ های لوکس در لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۱

محمود اولاد کارشناس بازار و اقتصاد مسکن در خصوص مالیات خانه ها و باغ ویلاهای بالای ده میلیون تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۱ به فلسفه دریافت مالیات پرداخت و دراین باره گفت: در خصوص مالیات بر املاک اگر اصول مالیات ستانی را بررسی کنید متوجه فلسفه مالیات ستانی می شویم که دولتها به چه دلایلی از شهروندان خود مالیات می گیرند؟ بخشی از مالیات دریافتی عموما صرف تامین کالا و یارانه دهک های ناتوان جامعه و ارائه خدمات عمومی به کل مردم می شود و بخشی هم به دلیل برقراری عدالت اجتماعی اخذ می گردد. لذا  یکی از اصول اساسی مالیات ها بحث کارایی آن است.

وی در این باره توضیح داد: بنابراین مهمترین موضوع در اخذ مالیات بررسی کارآیی مالیات گیری است که در چه موضوعاتی هزینه می شود.  و اینکه مالیات تا چه اندازه باعث بهبود تخصیص منابع  می شود و چگونه می تواند دسترسی مردم به  کالاها و خدمات عمومی را تسهیل کند یا اثرات منفی تولید را کاهش دهد.

 اولاد در این باره مثالی زد و گفت: مثلا دولت ها برای جلوگیری از افزایش آلودگی هوا برای کارخانجات آلوده کننده محیط زیست، مالیات وضع می کنند به امید کاهش آلودگی، یا اینکه منابع مالی را به حمایت از تولیداتی اختصاص می دهند که آلودگی کمتری دارد. در مورد بحث عدالت هم همین موضوع صادق است. بنابراین باید ببینیم حتی اگر مالیات با عنوان اجرای عدالت اجتماعی واقتصادی وضع می شود می تواند منجر به ایجاد عدالت شود یا خیر؟ و تا چه اندازه می تواند شاخص ناعدالتی را تغییر بدهد.

محمود اولاد درباره اثر گذاری مالیات بر شاخص اجرای عدالت اجتماعی در ایران گفت: واقعیت این است که عملا می توان گفت اثر گذاری مالیات ها روی شاخص عدالت در جامعه ای که به شدت ساختارهای رانت زا دارد و فاصله طبقاتی را روز به روز بیشتر می کنند ، اقتصادی که ساختارهای تورمی سنگینی دارد که همین ساختارهای تورمی شکاف طبقاتی را روز به روز گسترده تر می کند چندان اثر گذار نیست. در اقتصاد و جامعه ای که نرخ های تورم برای دهک های پایین بسیار متفاوت و حتی بیشتر از گروه‌ های بالاست مشخص است عملا در این جامعه عدالتی ایجاد نشده است. در چنین جامعه ای که دائما شکاف طبقاتی و ناعدالتی  گسترش می یابد، فاصله بین شهرها و روستاها، کلانشهرها با شهرها و مناطق و قشرهای مختلف اجتماعی، کسانی که دارایی دارند با کسانی که دارایی ندارند افزایش می یابد و تورم باعث می شود فاصله دارایی افراد ثروتمند با ندار جامعه عمیق تر شود قطعا با وضع مالیات نمی توان به جنگ بی عدالتی رفت.

وی در این باره خاطر نشان کرد: با مالیات نمی توان پدیده وحشتناک بی عدالتی و شکاف طبقاتی را رفع و رجوع کرد. در واقع مطلقا جواب نمی دهد و مسلم است که جواب نمی دهد. اصولا در شرایط تورمی وحشتناک که در ماه های آـی نرخ ماشین های معمولی به نرخ خودروهای لوکس می رسد و هر روز دامنه ماشین ها و خانه های لوکس به دلیل افزایش تورم، بزرگتر می شود. دولت چگونه می تواند این موارد را مدیریت کند و بگوید از چه رقمی به بالا مالیات باید داده شود؟

محمود اولاد با انتقاد از روش تعیین مالیات برای خانه های لوکس به زعم دولت گفت: مثلا فردی دو دهه پیش خانه ای با قیمت مناسبی خریده است. این خانه به دلیل افزایش نرخ تورم گران شده و چند میلیارد می ارزد، دولت چگونه از صاحب خانه ای که در این خانه زندگی می کند می تواند مالیات های سنگین بگیرد. پدر خانواده ای که خانه ای خریده و اینک در قید حیات نیست و همسر و فرزندانش در آن خانه زندگی می کنند بابت چه موضوعی باید مالیات سنگین به اسم مالیات بر خانه های لوکس بپردازند؟

اولاد در این باره توضیح داد: کسی که زندگی ساده ای دارد به خاطر ارزش بالای خانه اش چرا باید مالیات بیشتری بدهد ارزشی که صرفا از طریق تورم ایجاد شده نه چیز دیگری. بنابراین میتوان گفت دولت بر تورمی که خود ایجاد کرده مالیات می بندد نه بر چیز دیگری! اصلا فرض کنیم چنین مالیاتی درست باشد. یکی از اصول مالیات ستانی این است که هزینه های کسب درآمد مالیاتی پایین تر از منابع درآمدی باشد. نحوه شناسایی خانه های لوکس و اینکه کدام واحدها مشمول مالیات می شوند یا اینکه دولت چگونه مانع فساد در معاملات دو گانه می شود نیز مواردی است که همچنان ابهام دارد. اگر در حین فروش قیمت دو گانه معامله شود و قیمت معامله انجام شده با آنچه در اسناد درج می شود متفاوت باشد دولت با چه روشی می تواند مالیات مورد نظر خود را از خانه های لوکس اخذ کند؟

کارشناس اقتصاد مسکن در این باره افزود: ضمن اینکه مسکن همیشه تابعی از ویژگی هاست نمی توان به صراحت گفت این مسکن چنین قیمتی دارد. چرا که قیمت مسکن وابسته به فاکتورهای مختلفی است از موقعیت مسکن تا متریال استفاده شده و امکانات مختلف متفاوت است. بازسازی شدن یک واحد با واحدی که بازسازی نشده در یک ساختمان همه روی نرخ نهایی خانه تاثر گذار است. لذا نمی توان براساس نرخ گذاری مشخصی از همه به صورت یکسان مالیات گرفت. بخصوص در شرایطی که در آستانه تغییر نرخ ها قرارداشته باشد وضع مالیات بسیار مهم می شود. بنابراین اینکه دولت چگونه می تواند تشخیص دهد خود موضوع مهمی است که زوایای آن اعلام نشده است.

کارشناس بازار و اقتصاد مسکن در پایان گفت و گو خاطرنشان کرد:  نکته چهارم اینکه به فرض اینکه دریافت چنین مالیاتی هم درست است این موضوع باید در نظر گرفته شود که در تمام دنیا مالیات های املاک جزو مالیات های محلی هستند نه ملی، لذا منابع محلی است نه ملی. بنابراین میتوان چنین نتیجه گیری کرد آنچه به عنوان کسب درآمد از خانه های لوکس تحت عنوان مالیات مطرح شده راه دیگری برای افزایش درآمدهای دولت است. با اینکه دولتمردان به خوبی می دانند از این محل درآمدی نخواهند داشت اما مترصد چنگ انداختن به این موضوع هستند شاید کسب درآمدی کنند در حالی که نه اثر بخشی دارد نه با اصول مالیاتی منطبق است صرفا در حالتی که دست دولت در جیب مردم است این موضوع هم راهی برای دست بردن دوباره به دارایی ها و منابع مالی مردم به شکل دیگری است.